"Στέλλα Βιολάντη" του Γρ. Ξενόπουλου

<<Στέλλα Βιολάντη>> του Γρηγορίου Ξενόπουλου

Η Στέλλα Βιολάντη είναι τρίπρακτο θεατρικό δράμα του Γρηγόρη Ξενόπουλου. Γράφτηκε το 1901 ως διήγημα με τίτλο Έρως Εσταυρωμένος. Το 1909 ο ίδιος ο συγγραφέας διασκεύασε το διήγημα σε θεατρικό έργο. Το έργο, μέσα από τον έρωτα της Στέλλας Βιολάντη με έναν νέο, διαπραγματεύεται τη σύγκρουση μεταξύ πατέρα που θέλει να επιβάλλει τον δικό του τρόπο σκέψης και κόρης που θέλει να αποφασίζει η ίδια για τη ζωή της. Στο έργο στιγματίζεται η αυταρχικότητα του πάτερ-φαμίλια, που τότε είχε δικαίωμα ζωής και θανάτου προς τα υπόλοιπα εξαρτώμενα απο αυτόν μέλη της οικογένειάς του.

Η υπόθεση

Βρισκόμαστε στη Ζάκυνθο κάποια χρονιά της δεκαετίας του 1880, και συγκεκριμένα στο σαλόνι του πλούσιου Παναγή Βιολάντη, σταφιδέμπορα από τους ισχυρότερους του νησιού. Ο Βιολάντης ζει μαζί με τη γυναίκα του, την ανύπαντρη αδερφή του, τις τρεις κόρες του, Στέλλα, Νένα και Κατίνα (οι δυο τελευταίες δεν εμφανίζονται στο έργο) και τον μοναχογιό του Νταντή Βιολάντη. Ο Βιολάντης, ως γνήσιος πατριάρχης, έχει κανονίσει να παντρέψει την πρωτότοκη κόρη του Στέλλα με έναν γέρο μεν (45 χρονών) και άσχημο πλην πλουσιότατο έμπορο, τον Ντάντο Μένουλα. Η Στέλλα όμως, είναι κρυφά ερωτευμένη με έναν νέο από παλιά αριστοκρατική μεν, αλλά ξεπεσμένη οικογένεια, που δουλεύει σαν υπάλληλος στο αγγλικό τηλεγραφείο (το τηλεγραφείο για τους πλούσιους) του νησιού, τον Χρηστάκη Ζαμάνο. Ο Ζαμάνος – τύπος νεαρού δον Ζουάν – στη προσπάθειά του να κατακτήσει τη Στέλλα, κάνει το λάθος να ζητήσει από αυτήν -και όχι πρώτα από τον πατέρα της- να την παντρευτεί. Αυτή η κίνηση εξαγριώνει τον Βιολάντη και καλεί στο σπίτι του τον Ζαμάνο, υποδυόμενος τον ευχαριστημένο με την προοπτική του γάμου, και εκεί, αφού εξευτελίζει τον νεαρό, τον διώχνει κακήν κακώς. Γεμάτος θυμό για το πείσμα της κόρης του να επιμένει να παντρευτεί κάποιον που εκείνος δεν εγκρίνει, την φυλακίζει στη σοφίτα του σπιτιού, δίνοντάς της μόνο ψωμί και νερό, περιμένοντας να αλλάξει γνώμη και να υπακούσει στο θέλημά του. Όμως η Στέλλα, παρόλα τα παρακάλια της μητέρας και της θείας της, παρόλο το μίσος και το θυμό του πατέρα της, δεν υποχωρεί, δηλώνοντας πως προτιμάει να χάσει τη ζωή της παρά να απαρνηθεί τον Χρηστάκη. Και αυτό τελικά θα συμβεί. Ύστερα από 12 περίπου μέρες εγκλεισμού ο πατέρας της γεμάτος χαρά της ανακοινώνει οτι ο Χρηστάκης δεν την αγαπάει πια -στην πραγματικότητα δεν την αγαπούσε ποτέ- αφού «κλέφτηκε» με μια άλλη κοπέλα και πλέον ανοίγει ο δρόμος για να πραγματοποιηθούν τα σχέδιά του, εκείνη, ψυχικά και σωματικά εξαντλημένη, προδομένη, απογοητευμένη, πεθαίνει.